ADR Mevzuatı

ADR (Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması) tehlikeli maddelerin,insan sağlığına ve çevreye bir zarar veya hasar vermeden,güvenli ve düzenli bir şekilde tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınmasını sağlayan bir sözleşmedir.Bu sözleşme taşımada yer alan gönderenin,taşıyıcının,alıcının,boşaltanın,yükleyenin,ambalajlayanın ve taşımada yer alan herkesin,her aracın sorumluluğunu,çalışma şartlarını,yükümlülüklerini belirler.  Bu sözleşme kapsamında alınan belgelere ve sertifikalara ADR belgesi denir.

Tehlikeli maddelerin taşınması esnasında patlama,yangın veya ciddi biyolojik hasar gibi her türlü kazanın önüne geçmek,kazanın sonucundaki hasarları minimalize etmek amacıyla taşımacılığının kurallarını ve standartlarını belirler.Tüm kişilere,doğaya veya eşyalara verilen zararın amacıyla yürürlüğe giren bir antlaşmadır.

ADR belgesinin alınması için sözleşmedeki tüm şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.Bu şartlar taşınan tehlikeli maddenin sınıfına(radyoaktif,gaz vb.) göre değişir.Taşımacılığın yapıldığı her türlü araçlar da ADR hükümlerine uygun şekilde hazırlanmış olmalıdır. ADR hükümlerini yerine getiren kamu ya da özel kuruluşların belgeleri Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilir. Belgenin belirli aralıklarla yapılacak denetimleri de aynı şekilde Ulaştırma Bakanlığı ya da yetkilendirdiği kurumlar aracılığı ile yapılır.

ADR kapsamında yükleyicilerinin sorumlulukları,söz konusu tehlikeli maddelerin özelliklerine göre,yapılan her işlemin hatasız,eksiksiz ve güvenilir olmasını sağlayacak,gerekli tüm önlemlerin alınması şeklinde yapılmaktadır. Bunun için her aşamadaki personelin gerekli eğitimleri alarak ADR yeterlilik belgesine sahip olmalıdır. Seçilecek eğitim türü(ADR genel eğitimi,ADR gelişmiş eğitim gibi)sınıflara ayrılır. Personelin yaptığı işe göre o sınıftaki eğitimi almaya başlamalıdır.  Bu eğitim sertifikalarınınalınması için, firma, personeli adına ADR eğitimi vermeye yetkili bir kuruluşabaşvurarak personele gerekli eğitimi aldırır. Kurs sonunda yapılacak sınavda başarılı olan personel için eğitim kuruluşunun anlaşma yapmış olduğu yurtdışı belgelendirme kuruluşundan ilgili sertifika 15-20 günlük süre içerisinde gelir.Yükleyici firmalar kullanılan malzemeleri de ADR yönetmenliğine uygun hale getirmelidir.

ADR yönetmenliği kapsamında taşıyıcılar,tehlikeli maddelerin taşınması sırasında sürecin her aşamasında güvenliği sağlamak durumundadır.Bunun için atılacak ilk ve en önemli adım,sürücülerin eğitimidir.Sürücüler için gerekli ADR eğitimleri,eğitim veren yetkili kurumlar tarafından gerçekleşir. ADR Belgesi kapsamında taşımacılık yapan şirketler için sürücü eğitimleri ve sertifikaları tercihe bağlı bir uygulama değildir. ADR yönetmeliğinin ilgili hükümlerinde bu konu bir zorunluluk olarak tanımlanmıştır.Taşımacı firma için bir diğer önemli husus ise tehlikeli maddenin taşındığı araç ADR şartlarına uygun bir şekilde üretilmeli,donatılmalı,teknik özelliklerle hazırlanmalıdır.Bunu bir ADR uygunluk sertifikası ile garanti altına almalıdır. Taşınan tehlikeli maddeye göre, ADR yönetmeliğinde belirtilen uygun işaret ve levhalar aracın uygun yerlerine takılmak üzere taşıyıcı firma tarafından temin edilmelidir.Tehlikeli maddenin yüklenmesini veya boşaltımını yapan firmanın ADR yönetmenliğine uygun çalıştığıyla ,ilgili sertifikaların talep edilmesiyle kontrol edilmelidir.

ADR kapsamındaki boşaltıcılar, tehlikeli madde taşıma sürecinin ADR yönetmeliğine uygun şekilde gerçekleştiğinden emin olmalıdırlar. Taşınmış olan tehlikeli maddenin özelliklerine göre boşaltma esnasında karşılaşılabilecek tüm riskler hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar. Operasyonlar ise meydana gelebilecek her türlü hasarı en aza indirecek şekilde yapılmalıdır.Bu süreç için ilgili personellere yaptıkları işin özelliklerine göre gerekli eğitimi ve sertifikaları sağlanmalıdır.

ADR belgesi kapsamında,taşınacak tehlikeli maddeyi ambalajlayanlar,tehlikeli maddenin özelliklerine göre ambalajlama, paketleme ve kutulama işlemlerini güvenli,titiz bir şekilde yapmalılardır.Taşınacak tehlikeli maddenin teknik özellikleri,sahip olduğu riskleri,çevreyle etkileşimi gibi konularda bilgili,donanımlı olmalılardır.Kullanılan ambalaj, paket ve kutular ADR yönetmeliğine uygun şekilde üretilmiş olmalıdır. Personel yaptığı işlerle ilgili olarak kendini geliştirmiş veya genel ADR eğitimi almış ve belgelendirilmiş olmalıdır.

ADR sözleşmesine göre, tehlikeli madde taşımacılığında maddenin yükleme ve boşaltma alanında görev alan şoför ve elleçleme görevlileri gerekli tüm önlemleri almak zorundadır. Bu sebeple kullanacakları malzemeler, koruma donanımları çantası içerisinde toplanmıştır. Çanta içerisinde şu malzemelerin bulunması gerekir;

• Yarım gaz maskesi
• Lastik çizme
• El feneri
• Koruyucu Önlük
• Koruma Eldiveni
• Koruma Gözlüğü
• Göz yıkama şişesi
• İş tulumu
• Saklama çantası
• Fosforlu yelek

ADR Mevzuatı,birleşmiş milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu(UNECE) tarafından hazırlanmaktadır.Uygulanması uluslararası düzeyde zorunlu hale getirilmiştir.